عنوان پروژه:
حريق در ساختمان

1- ايمني از حريق در ساختمان
1-1. كليات
ايمني از حريق در ساختمان به كمك تحقيق، طراحي و مديريت مي گردد. دامنه مطالعاتي آن بسيار وسيع و شامل علوم مختلف و رشته هاي گوناگون است. علاوه بر علوم فني و تجربي در صنعت و ساختمان، از علوم اداري، روان شناسي، جامعه شناسي و دانشهاي مشابه نيز استفاده مي شود كه هر يك به نحوي و اندازه اي در آن سهيم هستند. براي دستيابي به ايمني از حريق از سه راه مي توان اقدام كرد.
- شناخت علل به وجود آمدن حريق و كوشش براي جلوگيري از بروز آن.
- شناسايي دلايل رشد و گسترش حريق و كوشش براي مصون و محفوظ ماندن در مقابل آن.
- يادگيري اداره كردن حريق و كوشش براي كنترل و خاموش نمودن آتش سوزي.
در عمل، با علم و آگاهي به اينكه حريقها چگونه بروز مي كنند، چطور گسترش مي يابند و به چه نحو مي توان آنها را كنترل و خاموش نمود. از طريق انجام برنامه هايي جداگانه براي فراهم نمودن ايمني اقدام مي شود.
الف) تدوين و اجراي استاندارد ها و آيين نامه هاي پيشگيري از بروز حريق اين گروه برنامه ريزيها شامل تمام ملزومات و اقداماتي است كه به نحوي موجبات آتش سوزي و بروز حريق را از ميان بردارند. فعاليتهايي مانند كوششهاي تحقيقاتي و تعليماتي پيرامون مسائل جگوناگون آتش گيري و آتش سوزي، تهيه و تنظيم و آموزش توصيه ها و پيشگيرها، توسعه روشهاي اداري و خدمات اداري و خدمات ايمني و به طور كلي تمام اقداماتي كه در مجموع به خاطر روبه رو نشدن با آتش سوزي به كار مي روند، از اين زمره اند. اين گروه فعاليتها معمولاً در مراكزي مانند دانشگاهها آزمايشگاههاي آتش و حريق شناسي، سازمانهاي پژوهشهاي علمي و صنعتي، موسسه هاي تحقيقاتي و تهيه استاندارد و گاهي شركتهاي بيمه آتش سوزي انجام مي گيرد. اين اقدامات همگي زيز عنوان ممانعت از حريق نام برده مي شوند.
ب) تدوين و اجراي استانداردها و آيين ناممه هاي ساختماني محافظت در برابر حريق به طور كلي، اين كوششها به منظور فراهم نمودن شرايطي از پيش بررسي، تدارك و طرح مي شوند تا در صورت وقوع حريق، تلفات و زيانهاي جاني و مالي ناشي از آتش سوزي به كمترين مقدار برسد. اين طرز عمل كه در حقيقت نوعي مواجه شدن با حريق به شكل ساكن و غير عامل است، در جهت محافظت مواجه شونده ها ( اعم از انسان، ساختمان و غيره) و همچنين كنترل و جلوگيري از رشد، گسترش و ادامه آتش سوزي به كار گرفته مي شود. اين دور انديشيها در قلمرو و موضوع فعاليت موسسه هاي تحقيقاتي ممانعت از حريق نيست و بيشتر در حوزه فعاليت سازمانهايي است كه بر صنعت ساختمان و ساخت نظارت دارند. اصطلاح محافظت در برابر حريق در اينجا مترادف با افزايش ايمني، قابليت، استعداد، تأثير پذيري و مقدار مقاومت مواجه شونده در برابر آتش سوزي و گسترش حريق به كار مي رود.
پ) ايجاد سازمانهاي آتش نشاني و توسعه تدابير و تعليمات اطفاي حريق، اين گروه برنامه ها مواقعي به كار گرفته مي شوند كه حريق وقوع يافته است و ناچار بايد به طور فعال و عامل با آن مبارزه كرد. در واقع، آخرين تلاشهايي هستند كه به اميد حفظ ايمني مي توان به آنها متوسل شد. هزينه به كارگيري اين كوششها نسبتاً زياد است اما در مواردي كه آگاهي دانش و فرهنگ ممانعت و محافظت براي دستيابي به ايمني كفايت نمي كند ضمن از دست رفتن بخشي از ايمني الزماً بايد در اين مسير گام برداشت. روشن است كه تنها با تشكيل گروههاي آتش نشان و تدارك دستگاهها و وسايل مبارزه با حريق نمي توان به ايمني مطلوب دست يافت و لزوماً بايد در ايجاد و توسعه فنون مبارزه با حريق و تنظيم و تعليم عمليات و تدابير آتش نشاني نيز همت گماشت.
از ديدگاه نظري، كوشش به هر يك از سه طريقي كه ذكر شد بايد به دستيابي كامل ايمني منجر شود ولي در عمل براي رسيدن به ايمني، همواره از تمام روشها به طور جمعي و هماهنگ كمك گرفته مي شود اليته ميان فعاليتهاي ايمني از آتش سوزي نمي توان حد و مرز كاملاً مشخصي و دقيقي ترسيم كرد و هر چند كه مشخصات و ملزومات هر يك از اين فعاليتها با ديگري تفاوتهايي مخصوص دارد، معمولاً براي برنامه ريزي اقدامات يك گروه لازم مي شود كه استاندارد ها و خواسته هاي گروه ديگر نيز مد نظر قرار گيرد.
لازم است توضيح داده شود كه بسياري از كوششها حالتي مشترك داشته و مي توان آنها را جزء همه گروهها منظور نمود. تأمين شبكه آبرساني شهري براي عمليات اطفاي حريق، آموزش همگاني و بالا بردن فرهنگ عمومي در مورد آتش سوزي و آتش نشاني، تدارك وسايل خودكار خاموش كننده و جلوگيري از حريق در ساختمانها ( شبكه آبفشانهاي خودكار) و مانند آن از اين گونه كوششها هستند. در اين گزارش، اصولاً فقط جنبه هاي مخلتف محافظت در برابر حريق(بند ب) براي ساختمان مورد بحث قرار گرفته است و از كوششهاي ممانعت از حريق و تدابير و ملزومات مبارزه با حريق ( بندهاي الف و پ) صحبتي به ميان نمي آيد.
1-2- اهميت و ارزش آيين نامه هاي محافظت در برابر حريق
با اينكه تدوين آيين نامه هاي محافظت در برابر حريق و تشويق براي رعايت و به كار بردن دستورها و توصيه هاي مندرج در آنها، از ديدگاه ايمني همگاني براي يك جامعه اهميتي مخصوص دارد و نيز با اينكه برقراري اين گونه ضوابط و معيارها براي جلوگيري از گسترش آتش سوزيها و تلفات و ضايعات انساني و از دست رفتنهاي بي دليل سرمايه و ثروت كمك موثري به شمار مي آيد. باز هم در بسياري از كشورها در مقايسه با ديگر ضوابط ساختماي، به اين گروه از مقررات آن طور كه بايد اهميت داده نمي شود. اين سهل انگاري چه به خاطر عدم توجه فرهنگ عمومي باشد يا به خاطر ضعف خود آيين نامه ها كه دليل آن در زير ذكر مي شود، به هر حال براي آن – با توجه به خساراتي كه آتش به طور مداوم و به زور به جان و مال افراد جامعه وارد مي كند - هيچ عذر موجهي وجود ندارد.
دليل اصلي ناتوان و ضعيف بودن آيين نامه هاي محافظت در برابر حريق اين است كه نظريه ها و ديدگاههاي مردم در زمينه تهيه و تنظيم اين گونه مقررات، مبهم و نامعلوم مي باشد. نداشتن آگاهي به رفتار آتش و ويژگيهاي ساختماني از يك سو، و گوناگوني و مغايرت فاحش حريقها با هم از سوي ديگر، باعث مي شود تا هر كس در مورد احتمال وقوع حريق و چگونگي پيش بينيهاي مورد نياز در ساختمان به طور متفاوتي اظهار نظر و داوري كند سليقه و عقيده مالك طراح، سازنده، بازرش و مسئول ساختمان و ديگران ممكن است هر كدام از آنچه يك متخصص حفاظت از حريق يا يك آيين نامه نويس معتقد است. متفاوت و ديگرگونه باشد، معمولاً مردم به زيبايي و شكل ظاهري ساختمان، مقدار استفاده، جنبه هاي اقتصادي، بيشترين بهره برداري با كمترين هزينه و مسائلي از اين دسته توجه دارند.
براي اينكه مشكل آتش سوزي و دلايل بي اعتنايي به مقررات مربوط به آن بهتر درك شود، آن را با مشكل وزن و جاذبه در ساختمان مقايسه مي كنيم. حريق و جاذبه، هر يك به طور مستقيم ولي به نحوي متفاوت، در انهدام بنا و ايجاد تلفات و خسارات دخالت دارند.
هيجده قرن پيش از ميلاد مسيح، در بابل پادشاهي به نام همورابي قوانيني را بنيان نهاد كه بخشي از آن به مسائل ايستايي و مقاومت ساختمان در مقابل وزن مربوط مي شد، از جمله اينكه معمار يك ساختمان محكوم به مرگ است هر گاه بنايي كه مي سازد فرو ريزد و موجب مرگ مالك آن شود هر چند قبل از قوانين همورابي نيز عقل سليم حكم مي كرد كه ساختمان نبايد برسر كسي خراب شود، ولي اين قوانين طي گذشت قرون متمادي اين فرهنگ را به وجود آورد كه ساختمان بايد چنان بنا شود كه پايدار ماند و بر سر كسي فرو نريزد.
از طي مسئله حريق مانند مسائل رياضي همواره داراي جوابهاي معلوم و يك شكل نيست. مسائل و مشكلات به ظاهر يك شكل در موارد و موقعيتهاي مختلف جوابهاي متفاوت مي دهند و براي حل مسئله حريق و كنترل آتش سوزي بايد پيرامون موضوعات بسيار مختلفي ضوابط و مقررات تعيين نمود كه خود اين تنوع ارتباط بين عمل معمار و چگونگي تلفات و خسارات ناشي از حريق را لوث مي كند. در زمره ضوابط گوناگوني كه بايد تعيين شود، مي توان از ضوابط زير نام برد:
ضوابط براي اعضاي باربر ساختمان و ايستايي بنا در مقابل حريق.
ضوابط براي اجزاي داخلي بنا از قبيل، ديوارها، پلكانها، دودكشها، كانالها، سقفهاي كاذب، نازك كاريها، تزئينات ساختمان و غيره.
ضوابط براي محدود و مهار كردن آتش، مانند: دور تا دور بستن معابر عمودي حريق، آتش بند كردن منافذ و روزنه ها و نظاير آن.
ضوابط براي تأسيسات مكانكي و برق ساختمان.
ضوابط براي شكل معماري، وسعت ارتفاع ساختمان
ضوابط براي كنترل مواد و اشياي سوختني داخل ساختمان و بار حريق
ضوابط براي شبكه هاي تشخيص و اعلام و تسهيلات كشف كننده و آگهي دهنده حريق
ضوابط براي شبكه هاي خودكار آتش نشاني و تجهيزات و روشها مبارزه با آتش سوزي
ضوابط براي مسيرهاي خروج از ساختمان و فرار از حريق
ضوابط براي جلوگيري از سرايت حريق از ساختماني به ساختمان ديگر، مقررات مربوط به ديوارهاي خارجي بنا، بامها و رعايت فاصله بين دو ساختمان
اينها و بسياري ضوابط ديگر همه براي تدوين آيين نامه هاي محافظت در برابر حريق با اهميت، اساسي و الزامي هستند و تنوع و پيچيدگي بيش از حدي كه در تنظيم و تدوين آنها موجود است طبعاً تفاوتها و اختلافهايي را در ديدگاهها و نظريه هاي عمومي به وجود خواهد آورد كه نهايتاً باعث بي توجهي به مقررات و آيين نامه هاي محافظت در برابر حريق مي شود.
ارزش آيين نامه هاي محافظت در برابر حريق هميشه در نحوه پاسخگويي آنها به اهداف اساسي اين حفاظت مستتر مي باشد و اهداف اساسي محافظت در برابر حريق به تريتب اهميت از اين قرارند:
تأمين سلامت مأموران آتش نشان- ساختمام بايد طوري طرح و اجرا شود كه در زمان وقوع حريق جان مأموران نجات و آتش نشانها را به مخاطره نيندازد و مانع فعاليتهاي موثر آنان در انجام عمليات مبارزه با حريق نباشد.
به حداقل رسانيدن خسارات مالي – ساختمان بايد طوري ساخته شود كه در صورت بروز حريق در آن، زيان مالي به حداقل ممكن محدود باشد، غير قابل استفاده نشود و با محدود و محبوس نمودن آتش به داخل خود مانع گسترش و سرايت حريق به ساختمانهاي مجاور باشد.
براي تدوين مقررات حفاظت از حريق در يك جامعه، ابتدا بايد عملكرد آتش و چگونگي محافظت در برابر آتش سوزي را شناسايي كرد. سپس با جمع آوري مدارك مختلف و بررسي دانسته هاي موجود با در نظر گرفتن مشخصات اقليمي، اجتماعي و ساختمانهاي متدوال معيارهاي كلي تسلط حريق را تعيين نمود. فقط با در نظر گرفتن اين معيارها مي توان ضوابط و مقررات يكنواخت و همه جانبه اي را طرحريزي كرد و به نيزهاي يك جامعه خاص پاسخ داد.
با به كارگيري شيوه هاي نوين برنامه ريزي و تجزيه و تحليل نظامها، به همان گونه كه در ديگر خط مشيها نتايج مفيد به دست مي آيد، مي توان در جهت شناسايي و تجزيه و تحليل مفاهيم حفاظت از حريق و نيل به اهداف مورد نظر نيز با اطمينان گام نهاد و اصولاً مي توان گفت: آشنايي با عوامل اشتعال و گسترش انواع حريقها در بناهاي مختلف( كه چگونه اين حريقها مشتعل شده و گسترش مي يابند) و طبقه بندي آنها و دستيابي به مقدار تأثير گذاري تغييرات پيشنهادي در مشخصات و ضوابط ( كه تا چه حد در محدود نمودن اشتعال، احتراق و گسترش حريقها موثر خواهد بود)، به كمك شيوه هاي مدرن برنامه ريزي و تجزيه و تحليل نظامها امكان پذير است.
از آنچه گفته شد به طور كلي مي توان دريافت كه هر چند نمي توان مشكل حريق را به طور كامل از ميان برداشت يا كنترل نمود، ولي با تهيه و تنظيم يادداشتها و مدارك و تجزيه و تحليل مسائل و مشكلات مي توان در اين مسير گام نهاد، در اين راه بايد براي بازنگري و اصلاح مستمر مدارك تهيه شده و حتي يافته هايي كه با پيشبرد برنامه در آينده پيشنهاد مي شوند، اهميتي مخصوص قائل شد.
1-4- تنظيم مقررا ت مناسب و معمول و كوشش براي پيشبرد آنها
تدوين ضوابط و مقررات نا مناسب و غير معمول در آيين نامه ها موجب پيدايش ساختمانهايي خواهد شد كه با ايمني عمومي انطباق نخواهند داشت و ضمن تأثير پذيري و قبول جبران ناپذير، بسياري از كوششهاي ممانعت و مبارزه با حريق در يك شهر را نيز به طور تأسف آوري خنثي و بي ثمر خواهد كرد. از طرفي، مقرراتي كه استادانه و مطابق نيازها و امكانات روز تدوين شوند حداكثر انتفاع جمعي حاصل از پيشرفت تكنيك ساختمان و مصالح را تضمين خواهند كرد.
2- قدرت حريق و مقاومت ساختمان در برابر آتش سوزي
2-1 كليات
حريق آتشي است ناخواسته و از اختيار خارج شده و معمولاً داراي گازهاي سمي و دودهاي خطرناك است. بدون قصد به وجود مي آيد و در برابر آن احتياطها و كوششهاي ممانعت، محافظت و مبارزه به كار گرفته مي شود. تهديدات و خطرناك حريق در تمام موارد لزوماً تابع حجم آتش و شعله ها نيتس. يك حريق كوچك ممكن است از يك آتش سوزي بزرگ تلفات يا خسارات بيشتري به بار آورد. هر چه قدرت حريق و خطرات آن بيشتر باشد لازم است كوششهاي حفاظتي و تهاجمي حساب شده تر و دقيق تري در مقابل آن به كار گرفته شود.
مقاومت ساختمان در برابر آتش سوزي به جنس، چگونگي تركيب و رفتار مصالح مورد مصرف و نيز حريق بستگي دارد. هر عضو از اعضاي ساختمان بر اين مبنا ارزيابي مي شود كه تا چه حد و چند ساعت مي تواند در برابر آتش مقاومت كند معني مقاومت حفظ مي كند. يا چه مدت مي تواند اتش و خطرات آن را محدود كند و در بعضي موارد نيز تركيب از اين هر دو مورد نظر مي باشد.
سابقه مقاومت يابي و آزمايش ساختمان در برابر


پشتیبانی 24 ساعته : 09909994252

---

برچسب ها: تحقیق حريق ساختمان